Bodemgoud

Thema

Landschap, Bodem

Gebied

Limburg

Status

Actief

01/07/2024 - 30/06/2026

Projectomgeving

Leader Kempen (Limburg)

Contactpersoon

Fien Verbruggen
0474 94 17 90
fientje.verbruggen
@boerennatuur.be

Doelstellingen

In de gemeentes Pelt, Peer en Hamont-Achel zullen langdurige valorisatieketens worden opgezet voor de beheerresten afkomstig uit het lokale houtkantenbeheer. De houtsnippers zullen ingezet worden als bodemverbeteraar, om zo het koolstofgehalte en de waterretentiecapaciteit op landbouwpercelen te verhogen. Deze houtsnippers zullen na een bodemscan gradueel worden toegediend op minimaal zes percelen. Daarnaast zal ook ingezet worden op het verhogen van de landschapskwaliteit van de aanwezige houtkanten. Via kennisdeling worden de landbouwers geïnformeerd over de valorisatieketens en het toepassen van houtsnippers als bodemverbeteraar.

Lees meer

Koolstofopslag bevorderen in landbouwgrond (‘carbon farming’) speelt meer en meer een belangrijke rol in de strijd tegen de klimaatverandering. Landbouwgronden bevatten een groot potentieel om koolstof op te slaan en vast te houden, bijvoorbeeld via permanent grasland, teeltkeuze, teeltrotatie, compost onderwerken en het inwerken van houtsnippers. Op deze laatste maatregel zal de focus liggen binnen Bodemgoud.

Houtsnippers zijn door hun hoge gehalte aan resistent organisch materiaal (hoge C/N) ideaal om de stabiele organische stof in de bodem op lange termijn te verhogen. De waterretentiecapaciteit neemt toe naarmate er meer organische stof in de bodem zit, wat voor een betere weerbaarheid zorgt tegen extreme weersomstandigheden, zoals droogte of hevige regenval. Dat vertaalt zich dan weer in een stabielere gewasproductie. Hierdoor zijn steeds meer landbouwers vragende partij om houtsnippers op hun gronden in te werken.

Ondanks de grote vraag van landbouwers, wordt deze maatregel enkel op projectmatige en meer experimentele basis toegepast. Dit komt omdat de huidige afvalstoffenwetgeving (VLAREMA) het gebruik van houtsnippers als bodemverbeteraar niet toelaat. Onder deze wetgeving worden houtsnippers als afvalstof gezien en is er dus een grondstoffenverklaring nodig om deze te mogen inwerken op akkers. De grote hoeveelheid administratie en de onzekerheid bij het verkrijgen van een grondstoffenverklaring houdt landbouwers dus tegen om deze maatregel toe te passen. Echter, op de Vlaamse Regering van 22/12/2023 kreeg een wetsvoorstel dat het gebruik van houtsnippers als bodemverbeteraar onder bepaalde voorwaarden en met de nodige analyses toelaat, een definitieve goedkeuring. Deze wetgeving treedt in voege na publicatie in het Staatsblad (verwacht in april 2024).

Sinds 2019 werken RLLK en BNVL samen met vier gemeentes (Bocholt, Hamont-Achel, Hechtel-Eksel en Peer) rond het gemeentelijk houtkantenbeheer (aanplant, hakhoutbeheer). Het vrijgekomen hout in Bocholt wordt verkocht aan de energiecoöperatie Landschapsenergie. In de andere gemeenten werd het hout tot nu toe verkocht aan het Biomassaplein (Houthalen). Door de stopzetting van de activiteiten van het Biomassaplein, dient een nieuwe toepassing voor het vrijgekomen hout gezocht te worden. Het hout dat uit dit hakhoutbeheer vrijkomt is vaak grillig van vorm en daardoor niet geschikt om als stamhout verkocht te worden. Om transport zo veel mogelijk te beperken, wordt het hout ter plaatse versnipperd. Voor deze snippers dient echter nog een lokale valorisatie gezocht te worden.

Met dit project willen we enerzijds een langdurige valorisatieketen opzetten om het hout dat vrijkomt uit het houtkantenbeheer in drie gemeentes (Peer, Pelt en Hamont-Achel) een lokale valorisatietoepassing te geven. Anderzijds willen we inspelen op de vraag van landbouwers om in te zetten op bodemverbetering door het toedienen van houtsnippers en de wetswijziging aangrijpen als kans om deze maatregel op een meer laagdrempelige manier toe te passen. Daarnaast zetten we ook in op het versterken van de biodiversiteitswaarde van deze landschapselementen.

Volgende acties worden ondernomen: