Belgische landbouwers worden koolstofboeren

Boerennatuur Vlaanderen, Boerenbond, Bodemkundige Dienst van België en Rikolto stappen mee in project voor herstellende landbouw

Lidl start een consortium met Boerenbond, Boerennatuur Vlaanderen, de Bodemkundige Dienst van België en Rikolto om Belgische landbouwers te helpen de shift te maken naar ‘koolstofboeren’ of ‘carbon farming’. In de strijd tegen klimaatverandering kunnen landbouwers immers een belangrijke rol spelen door CO2 in de bodem vast te leggen. De organisaties zullen de komende vijf jaar vijftien Belgische landbouwers begeleiden naar een duurzamer bedrijfsmodel. Het consortium vertegenwoordigt de volledige landbouwketen – van veld tot op ons bord. Via ervaringen op het terrein en academisch onderzoek kunnen ook andere landbouwers op weg gezet worden om koolstofboer te worden.

De grond van de aarde kan de sleutel zijn in de strijd tegen klimaatverandering. Dat toonde de gerenommeerde Netflix-documentaire ‘Kiss the Ground’ in 2020 nog duidelijk. Landbouwers kunnen daarin de motor zijn. Door hun grond zo veel mogelijk bedekt te houden met planten en de bodem minimaal te bewerken, kunnen broeikasgassen uit de atmosfeer gehaald worden. Planten halen CO2 immers uit de lucht en slaan ze in de vorm van humus langdurig op in de bodem en in hout.

In Vlaanderen alleen al zouden zogenaamde ‘koolstofboeren’ of ‘carbon farmers’ over verschillende jaren heen tot 18,3 miljoen ton CO2 op kunnen slaan onder hun akkers. Dat komt overeen met 13% van de totale uitstoot van de landbouwsector in de afgelopen 20 jaar. Bovendien zorgt deze manier van herstellende landbouw voor een betere bodemkwaliteit, waterhuishouding en meer biodiversiteit. Wat op termijn ook de oogst ten goede komt.

Samenwerking tussen vijf partijen

Om landbouwers in de transitie tot koolstofboer te helpen, start Lidl een consortium op met de Bodemkundige Dienst van België, Rikolto, Boerenbond en Boerennatuur Vlaanderen.

Ze zullen samen gedurende vijf jaar vijftien boeren begeleiden om koolstofopslag een essentieel onderdeel te maken van hun bedrijfsvoering. De Bodemkundige Dienst van België (BDB) en Boerennatuur Vlaanderen staan in voor de directe begeleiding van de landbouwers. De BDB zal hun CO2-voetafdruk ook monitoren. Rikolto zoekt mee naar mogelijkheden voor opschaling, communiceert naar de buitenwereld en deelt de resultaten met zijn uitgebreide netwerk. Als initiatiefnemer heeft Lidl de eindverantwoordelijkheid en zal de supermarktketen het project financieel ondersteunen.

Boudewijn van den Brand, CEO Lidl: “Lidl engageert zich om haar klimaatvoetafdruk aan te pakken van ‘farm to fork’. Uit onderzoek blijkt dat het grootste deel van de emissies verbonden aan onze producten plaatsvinden aan het begin van onze keten, in de primaire sector. We willen dit als keten aanpakken en landbouwers in de transitie helpen, want de kosten vallen op korte termijn, terwijl de voordelen pas later voelbaar zijn. Het unieke aan deze samenwerking is dat met de Bodemkundige Dienst van België, Boerenbond, Boerennatuur Vlaanderen, Rikolto en Lidl de hele keten vertegenwoordigd wordt. Zo wordt de kennis die we via dit project opdoen breed verspreid waardoor we nog meer landbouwers kunnen stimuleren voor ‘carbon farming’.”

Verdienmodel voor koolstofboeren

Naast de begeleiding van de landbouwers, werkt het consortium ook een duurzaam verdienmodel rond carbon farming uit. Door koolstof op te slaan in de bodem, kan de landbouw immers andere bedrijven helpen om hun klimaatdoelstellingen te realiseren. Zo kunnen boeren zogenaamde ‘carbon credits’ verkopen aan bedrijven die de uitstoot van CO2 willen verminderen. Boerenbond zal de concrete uitwerking van het verdienmodel op zich nemen.

Sonja De Becker, voorzitter Boerenbond: “Carbon farming vormt een win-win voor landbouwer en maatschappij. Door CO2 op te slaan in hun bodems als humus, leveren zij een dienst. En op lange termijn zorgt het voor een betere bodemkwaliteit, wat de landbouwer dan weer ten goede komt. Met onze deelname aan dit project willen we er bovendien voor zorgen dat boeren ook een correcte vergoeding krijgen voor de inspanningen die ze leveren voor de vermindering van de CO2-concentratie uit de atmosfeer.”

Het consortium zal de komende weken vijftien Belgische boeren selecteren die mee willen stappen in het project. De pilootfase start in Vlaanderen en zal later uitgebreid worden naar Wallonië.