Nuttige soorten in je bloemenrand

Bloemenranden vind je in alle kleuren, geuren en formaten. Ze worden aangelegd om verschillende redenen: voor akkervogels en bestuivers, als erosiestrook of bufferstrook, om het landschap op te fleuren en voor het aantrekken van biologische bestrijders. Deze laatste maken het extra interessant! Doordat ze plaaginsecten bestrijden, kan je als landbouwer het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen verminderen. In dit artikel zoemen we verder in op deze nuttige insecten en welke bloemsoorten ze het liefst bezoeken.

Leen Vervoort & Ine Deroo, Boerennatuur Vlaanderen

Functionele bloemenranden

Nuttige insecten zijn cruciale soorten voor de landbouw. Onder nuttige insecten verstaan we niet enkel bestuivers (waarvan honingbijen en hommels de bekendste zijn), maar ook biologische bestrijders (ook natuurlijke vijanden genoemd). Door het aanleggen van een bloemenrand creëer je een habitat voor de biologische bestrijders. Deze insecten bestrijden schadelijke plaaginsecten tot zeker 50 meter in de aanpalende teelt en leveren zo een nuttige en gratis dienst. Dit principe noemen we functionele agrobiodiversiteit.

Een geschikt bloemenmengsel kiezen

Bloemenmengsels bestaan in duizend-en-een samenstellingen. Je kan kiezen voor mengsels die zo in de handel te verkrijgen zijn, maar je kunt ook zelf een mengsel samenstellen. Inheemse soorten combineren heeft dan de voorkeur. Een goed bloemenmengsel bestaat uit minstens tien soorten die elk op een ander tijdstip in bloei komen. Wanneer je een meerjarig mengsel zaait, wat de voorkeur heeft, zal je bloei hebben van eind april/midden mei tot en met oktober. Meerjarige mengsels bestaan steeds uit een combinatie van een- en meerjarige soorten. Gezien de twee- of meerjarige pas beginnen bloeien vanaf het tweede jaar, zorgen de eenjarige soorten al voor bloei in het eerste jaar.

Via onderstaande knop vind je verschillende geschikte een- en meerjarige soorten. Gezien verschillende biologische bestrijders een korter mondstuk hebben dan bijvoorbeeld bijen, zijn plantsoorten met ondiepe bloemen (en nectar) of extraflorale nectar uitermate geschikt. Facelia (ook wel bijenbrood genoemd) is bijvoorbeeld zeer geschikt als nectarbron voor bijen, maar voor veel biologische bestrijders is deze nectar onbereikbaar.

Naast het doel van je bloemenrand, moet je ook rekening houden met het bodemtype en met de gewassen die je wilt telen op het aanpalende perceel. Het is belangrijk dat je de ‘juiste’ insecten aantrekt en niet potentieel schadelijke insecten voor je gewas. Zo zal wilde peen zaaien in de rand naast een wortelveld nefast zijn, gezien deze ook de wortelvlieg aantrekt.

Nuttige insecten herkennen

Om de diensten van biologische bestrijders bij het bestrijden van plaaginsecten ten volle te kunnen benutten, is het essentieel dat je ze als landbouwer herkent.

Randenrijk in de Wase Polder

In het Waasland gaan we binnen het LEADER-project ‘Randenrijk’ met enkele landbouwers aan de slag om biologische bestrijders en plaaginsecten te monitoren in gewassen langs bloemenranden. De gezaaide bloemmengsels werden afgestemd op de aanpalende gewassen en bevatten autochtoon zaaigoed en inheemse soorten.

Aanleg & beheer in ’t kort

• Keuze bloemmengsel? In functie van het doel
• Zaaidatum? Bij voorkeur in het najaar (september). Wanneer in het voorjaar: maart-april
• Zaaidichtheid? 15 kg/ha
• Zaaidiepte? Maximum 7 mm
• Zaaimethode? Manueel of machinaal
• Maaibeheer? Maaien in najaar na bloei
• Hoge onkruiddruk? Vals zaaibed
• Vergoeding? Ecoregeling BUB bij ALZ of een beheerovereenkomst bij VLM

Dit artikel verscheen eveneens in de Boer & Tuinder van 8 mei 2025.

Met steun van