Goedkeuring Natuurbeheerplan Waerdeveld en Sint Annabeek

In de zomer van 2023 keurde Minister Demir het natuurbeheerplan ‘Waerdeveld en Sint Annabeek’ goed. Het plan werd ingediend door agrobeheergroep ‘Land van Loon’ en Boerennatuur Vlaanderen, met betrekking tot gronden in de provincie Limburg. Het is de eerste maal dat we als organisatie samen met de lokale landbouwers een erkenning krijgen om een natuurreservaat te beheren. 

Historiek

In 2013 startte de VLM binnen de ruilverkaveling Jesseren het project ‘De Cirkel’ om lokale belanghebbenden te betrekken bij het beheer van nieuw gecreëerde natuurgebieden binnen de reuilverkaveling. Lokale landbouwers wilden vanaf het begin bij de inrichting en het beheer betrokken zijn en wendden zich tot Boerennatuur Vlaanderen voor begeleiding. Samen richtten ze de agrobeheergroep ‘Land van Loon’ op. 

Het landbouwgebied in de ruilverkaveling werd efficiënter ingericht, maar er werd ook extra ruimte gecreëerd voor natuur, landschap en waterberging. De gronden met een landschappelijke en ecologische functie binnen de ruilverkaveling werden verdeeld tussen ANB, Natuurpunt, Limburgs Landschap, de stad Borgloon en de provincie Limburg. Borgloon besloot al vrij snel om het beheer van de wachtbekkens en erosiestroken toebedeeld aan de stad uit te besteden aan de agrobeheergroep. De percelen die in eigendom van de provincie kwamen, werden nadien via een concessie verdeeld tussen Natuurpunt en de agrobeheergroep. Zo kreeg de agrobeheergroep 8 ha natuurgronden in beheer in het Waerdeveld en Sint Annabeek. De provincie legde in de concessie de voorwaarde op om een natuurbeheerplan type 4 (het hoogste ambitieniveau) op te maken voor deze percelen. Dat dit natuurbeheerplan nu is goedgekeurd is een grote opsteker voor onze organisatie en het werk van de lokale agrobeheergroep.  

 “Met Boerennatuur Vlaanderen willen we de landbouwers zo goed mogelijk ondersteunen bij het beheer van de gronden in functie van het natuurbeheerplan. Zo willen we aantonen dat landbouwers ook goede natuurbeheerders kunnen zijn.”, stelt Jerome Rops. De beheersubsidies worden maximaal gebruikt om landbouwers te vergoeden voor de beheerwerken die ze uitvoeren. “We bespreken de beheerwerken samen met hen in functie van de te behalen doelstellingen, zo zijn ze ook maximaal betrokken,” aldus Jerome. Het globale kader bij het natuurbeheerplan beperkt zich tot de gronden van de provincie, zo wordt een maximale win-win tussen landbouw en natuur in het gebied nagestreefd.  

Het natuurbeheerplan

De 8 hectare natuurgronden bestaan voornamelijk uit graslanden, verdeeld in open grasland en diverse soorten hoogstamboomgaarden. Het halfopen landschap gecreëerd door de extensieve hoogstamboomgaard in Sint Annabeek zorgt voor een geleidelijke overgang tussen het fruitspoor en het open agrarische landschap. In combinatie met de aanwezige poelen vormt het een ideaal gebied voor de Watervleermuis en op termijn ook voor de Vroedmeesterpad en de Kamsalamander. Het Waerdeveld is een typisch mozaïeklandschap met diverse kleine percelen, hoogstamboomgaarden, houtkanten, hagen en een klein bos. De grote diversiteit die de lokale landbouwers onderhouden, creëert draagvlak voor diverse soorten zoals de Steenuil, Das, Vroedmeesterpad, Hazel- en Eikelmuis, diverse vleermuizen en talloze vogels en insecten. 

Hoewel vroeg maaien op het eerste gezicht nadelig lijkt voor de natuur, doorbreekt het de dominantie van homogene rassen en creëert het van nature een divers en kruidenrijk grasland. Momenteel ligt de focus vooral op het beheer van de graslanden in functie van de natuurdoelstellingen en soorten. Langzaam zal de focus van het beheer zich verbreden naar de houtkanten en struwelen in functie van diverse soorten, waaronder de eikelmuis. De Nationale Boomgaardenstichting en de Wroeter zijn verantwoordelijk voor het onderhoud en de oogst van de boomgaarden. Het fruit en sap worden lokaal verwerkt en verkocht.