Koester de Kempense Koolstof

Naast een overwegend zanderige bodem worden de Kempen gekenmerkt door een landschap als een lappendeken. Verschillende landgebruikstypes wisselen elkaar af: van bossen en heide tot akkers en weilanden, al dan niet doorspekt met kleine landschapselementen (KLE’s) als solitaire bomen en houtkanten. Eeuwenlang bewezen houtige landschapselementen hun nut als perceelsbegrenzing, bron van brand- en geriefhout, schaduw voor het vee in de weide, windsingel enzovoort.

Met de opkomst van fossiele brandstoffen en door de intensivering en schaalvergroting in de landbouw in de 20^ste eeuw nam het belang van houtkanten in de bedrijfsvoering af. Veel houtkanten kennen momenteel dan ook een achterstallig beheer of zijn zelfs volledig verdwenen. Dat is jammer, want goed beheerde houtkanten vervullen wel degelijk belangrijke ecosysteemdiensten: ze verhogen de ecologische en landschappelijke waarde in het agrarisch landschap (specifieke fauna en flora, streekidentiteit), functioneren als refugia voor nuttige organismen (insecten, regenwormen), verbeteren het lokale microklimaat, helpen het landschap afkoelen en kunnen erosie en waterhuishouding helpen reguleren. Degelijk beheer is ook noodzakelijk voor het verzekeren van de veiligheid en de doorgang van wandelaars en andere passanten.

Het beheer van houtkanten resulteert jaarlijks in een belangrijk volume dun (kroon)hout. Dat hout was vroeger erg gegeerd als geriefhout, weipalen, mandenvlechtmateriaal, aanmaakhout voor bakovens, … Vandaag ontbreekt echter vaak een nuttige bestemming voor de beheerrest: daar waar de houtkanten toch nog in beheer zijn, wordt het dunne (kroon)hout meestal ter plaatse verbrand of versnipperd en achtergelaten.

Met dit Leader-project wordt de mogelijkheid onderzocht om aan deze restfractie een duurzaam gebruik te koppelen als bodemverbeteraar in de landbouw. Houtsnippers hebben de potentie om het organische-koolstofgehalte in de bodem vele malen sneller te verhogen dan organische mest, teeltresten en zelfs compost. Door de hoge C/N-verhouding van houtsnippers zal het materiaal immers langzamer afbreken, wat meer effectieve organische koolstof in de bodem brengt. Mogelijk breekt het ook trager af, waardoor de koolstofvoorraad in de bodem duurzaam kan worden opgebouwd. Verdere metingen zullen ook andere effecten op vlak van organische-stofgehalte, bodemstructuur en nitraatresidu in kaart brengen.