Nieuws
Elke stuw telt tegen droogte
Datum
Thema
Water
Gebied
Limburg
Contactpersoon
Steve Meuris
016 28 64 55
steve.meuris
@boerennatuur.be
Droogte blijft een wederkerend probleem dat steeds vaker voorkomt. Meer stuwtjes in perceelsgrachten maken deel uit van het pakket aan maatregelen dat nodig zal zijn om de landbouw droogtebestendiger te maken.
Steve Meuris, regiocoördinator Boerennatuur Vlaanderen
Als waterarme regio is Vlaanderen bijzonder kwetsbaar voor watertekorten, zeker op de Kempense zandbodems. Het bufferen en laten infiltreren van hemelwater is dan ook een topprioriteit. Een efficiënte en eenvoudige manier om dat te doen is het plaatsen van regelbare stuwen in de waterloop. Een stuw is in wezen niet meer dan een verticale obstructie die het weglopende water tegenhoudt door middel van op elkaar geplaatste schotbalkjes. Door het bijplaatsen of wegnemen van deze schotbalkjes uit het stuwkader kan de terreingebruiker het gewenste waterpeil in de gracht bepalen. Zo kan water lokaal worden vastgehouden, maar kan het nog steeds worden afgevoerd indien toch wateroverlast dreigt. Het feit dat stuwtjes al eeuwenlang worden toegepast spreekt voor het nut van hun concept. Toch rijst nog steeds de vraag of stuwtjes plaatsen wel zinvol is, en zoja, wie deze gaat beheren.
Eerherstel voor de stuw
In tegenstelling tot bufferbekkens zijn stuwen snel inzetbaar, in verhouding kostenefficiënt en maken ze gebruik van het bestaande grachten- en bekenstelsel waardoor ze geen vruchtbare landbouwgrond in beslag nemen. Bovendien zijn ze eenvoudig te bedienen en behoudt de terreingebruiker de controle waarbij in tijden van wateroverlast het peil snel gereguleerd kan worden. Op vele plaatsen valt het beheerwerk overigens zeer goed mee en kunnen stuwtjes zo goed als permanent dicht blijven staan. Aansluitend is de situatie op het terrein niet meer te vergelijken met pakweg 20 jaar geleden, toen er nog veel meer werd gedacht in termen van waterafvoer. Boerennatuur Vlaanderen is dan ook voorstander van een bredere toepassing van stuwtjes in Vlaanderen en zet hier via projectfondsen als LEADER, Proeftuinen Droogte en Waterlandschap op in.
Siberië als voorbeeldgebied
Eén van de regio’s waar op bijkomende stuwtjes zal worden ingezet betreft het landbouwgebied Siberië te Peer, waar de Dommel ontspringt. Hier wordt samengewerkt met de stad om het gebied weerbaarder te maken tegen de droogte. “Het besef dat we iets moeten doen tegen de droogte, zowel binnen de sector zelf als bij de overheden, is de laatste jaren sterk gegroeid”, aldus Dirk Colaers, schepen van landbouw te Peer. “Met voldoende stuwen en een collectief beheer dat onderling is afgestemd kunnen we hopelijk een verschil maken. Wel is het belangrijk om de lokale landbouwers voldoende te informeren. Zonder draagvlak worden de stuwtjes onvoldoende beheerd. Er is dan ook veel energie gestoken in het informeren van de lokale terreingebruikers. Zij blijven baas over de lokale waterhuishouding en de meesten hebben ondertussen zelf aan den lijve ondervonden hoe hard de droogte kan toeslaan. Nog niet iedereen is overtuigd maar we zien toch grote opportuniteiten om hiermee verder te gaan.”
Dat het stuwbeheer in de praktijk wel meevalt wordt bevestigd door landbouwer Gert Vandijck. Hij beheert al verschillende jaren enkele bestaande stuwtjes in het gebied en spreekt dus met kennis van zake. “De afgelopen 5 jaar ben ik slechts 2 keer op het terrein moeten gaan om deze stuwtjes in te stellen, aldus Vandijck, “meer bepaald in de natte zomers van 2016 en 2021. De overige jaren stonden de stuwtjes permanent dicht, en met succes. Ik kon zelf vaststellen dat de stuwtjes een gunstig effect hadden op de gewassen. De hoeveelheid werk versus het rendement valt dus meer dan te verantwoorden.”
Conclusie
Stuwtjes verdienen hun plaats in een breder pakket aan uit te rollen maatregelen rond waterbeheer. Weliswaar zijn er nog een aantal hindernissen weg te nemen, zoals het zware vergunningskader en het beperkte aanbod aan goedkope stuwen. Toch zijn samenwerkingen als deze in Siberië alvast een stuw in de juiste richting…
Gerelateerde berichten
Met steun van