Naar een FABuleuze toekomst voor de landbouw in Vlaanderen?

Het Vlaamse consortium van het Interreg-NWE project ‘FABulous Farmers’ pleit voor meer aandacht voor Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). FAB creëert voordelen voor zowel landbouw als natuur. Om de toepassing van FAB-maatregelen in Vlaanderen te bevorderen, werkte het consortium een nota uit met 10 beleidsaanbevelingen. Deze nota werd ingediend als input op het openbaar onderzoek van het Vlaamse Strategisch plan dat uitvoering geeft aan het Europese GLB.  

FAB biedt voordelen voor landbouw, milieu en maatschappij 

In het versnipperde en dichtbevolkte Vlaanderen lijken landbouw en natuur soms tegenover elkaar te staan. Toch kunnen beiden elkaar ook versterken. Hoe biodiversiteit nuttig kan zijn voor landbouwers en hoe landbouwers die zogenaamde ‘functionele agrobiodiversiteit’ kunnen versterken, dat is het uitgangspunt van het Interreg-NWE-project ‘FABulous Farmers’. In het kader van dit project nemen landbouwers in de Merode en het Pajottenland diverse FAB-maatregelen. Dit zijn gerichte maatregelen om specifieke delen van de biodiversiteit in en rond de akker te vergroten en zo de bestuiving, de plaag- en ziektebestrijding en de bodem- en waterkwaliteit in de percelen te verbeteren. Denk daarbij bijvoorbeeld aan bloemenranden, verminderde bodembewerking, gewasrotatie, mengteelten of de inbreng van organisch materiaal. De landbouwers worden hierbij begeleid door de Vlaamse partners van het project die ook instaan voor de wetenschappelijke opvolging van de maatregelen. Dit consortium bestaat uit Boerennatuur Vlaanderen, Hooibeekhoeve, Boerenbond, ILVO, de provincie Antwerpen, Biobest, HOGENT, en Landschapspark De Merode. Zij gaan hierbij ondermeer na of het gebruik van chemische inputs zoals gewasbeschermingsmiddelen of kunstmest door de toepassing van FAB-maatregelen verminderd kan worden. 

FABuleuze boeren erkennen het belang van biodiversiteit op en rond hun velden 

Een aantal FAB-maatregelen, zoals groenbedekkers of gewasrotatie, zijn al goed ingeburgerd in Vlaanderen. Landbouwers zien de meerwaarde van deze biodiversiteitsmaatregelen voor hun teelten. Voor andere maatregelen zoals bloemenranden, agroforestry of verminderde bodembewerking is er nog heel wat potentie voor uitbreiding. Drempels voor de toepassing van FAB-maatregelen zijn voornamelijk een gebrek aan kennis over de baten, de vrees voor extra risico’s en extra kosten die eraan verbonden zijn. Zo zijn zaden verwerkt in kruidenrijke graslanden duurder dan die van de gangbare grassen en wordt natuurlijke plaagbestrijding door landbouwers als risicovoller aanschouwd dan chemische.

Meer aandacht voor FAB in het nieuwe GLB 

Om de FAB-maatregelen breder ingang te doen vinden is er volgens het Vlaamse consortium van FABulous Farmers meer nood aan enerzijds kennis bij landbouwers rond FAB en anderzijds financiële ondersteuning en coherente wetgeving. Daartoe stelden ze tien aanbevelingen op die de toepassing van FAB-maatregelen kunnen stimuleren. De afgelopen maanden gingen de Vlaamse partners hierover in overleg met het departement Landbouw en Visserij en de Vlaamse Landmaatschappij, die het Vlaams strategisch plan voor implementatie van het GLB uitwerken. Nu stuurden ze ook hun aanbevelingen in als reactie op het openbaar onderzoek dat hiervoor tot maandag liep. De komende maanden blijven ze aandacht  vragen voor dit thema zodat landbouwers meer FAB-maatregelen kunnen toepassen. 

De 10 aanbevelingen in een notendop: 

1. Stimuleer onafhankelijke bedrijfsadviesdiensten rond FAB zodat landbouwers objectieve kennis rond FAB kunnen verwerven op maat van hun bedrijf en gebied.
2. Verbreed het systeem van waarnemingen en waarschuwingen zodat de aanwezigheid van natuurlijke vijanden nog meer meegenomen wordt in de bepaling van de schadedrempels.
3. Bevorder de samenwerking en kennisdeling tussen landbouwers zodat landbouwers van elkaar kunnen leren en de effecten van FAB-maatregelen vergroten.
4. Geef ruimte voor FAB in demoprojecten en operationele groepen zodat er ruimte is om gebiedsgericht te experimenteren met (nieuwe) FAB-maatregelen.
5. Vereenvoudig de informatiebundeling via de verzamelaanvraag zodat administratieve drempels voor de toepassing van FAB verlaagd worden.
6. Voorzie eenjarige en breed inzetbare agromilieumaatregelen voor FAB opdat landbouwers eenjarig kunnen experimenteren met FAB als opstap naar meer langdurige overeenkomsten.
7. Waardeer de kennisontwikkeling, de positieve resultaten en risico’s op het terrein: voorzie meer flexibiliteit in de toepassing van de beheermaatregelen en hou in de vergoeding ervan rekening met de maatschappelijke baten en risico’s voor landbouwers. 
8. Stem de FAB-maatregel af op de teelt: laat maatwerk toe, zodat de baten van FAB verhogen.
9. Zorg dat bredere wetgeving de FAB-maatregelen niet ondermijnt: pas de mest- en afvalwetgeving waar mogelijk aan, zodat zij de inbreng van organisch materiaal in de bodem niet in de weg staan.
10. Onderzoek de toepassing van en interacties tussen FAB-maatregelen zodat ze een optimaal resultaat opleveren.

Meer informatie  

Voor meer info in verband met het Interreg-NWE project FABulous Farmers, de verschillende FAB-maatregelen en de 10 beleidsaanbevelingen voor Vlaanderen, raadpleeg de website. 

Contact: Sven Defrijn, Boerennatuur Vlaanderen, sven.defrijn@boerennatuur.be 0498/40.73.77  

Partners