Onderzoeksrapport vogelstoppels

Het positieve effect van onbehandelde graanstoppels op wintervogels is al langer bekend. Door de kale bodem kunnen ze er goed rondlopen, is er veel en gemakkelijke bereikbaar voedsel, zijn ze goed gecamoufleerd en zien ze potentiële predatoren makkelijk naderen. Graanstoppels zijn ook een relatief eenvoudige maatregelen, er komen geen ingewikkelde maaischema’s en af te voeren beheerresten aan te pas.

Ondanks dat veel landbouwers en experten aangeven dat graanstoppels een meerwaarde kunnen bieden voor akkervogels, komen ze bijna niet meer voor in ons huidige Vlaamse landbouwlandschap. In ‘normale’ omstandigheden worden graanstoppels na de oogst bemest, geploegd en ingezaaid met een groenbedekker zoals Gele mosterd of Italiaans raaigras, om de reststikstof op te nemen en de kale grond te beschermen tegen erosie. De stoppels zijn dan ’s winters onbruikbaar voor de meeste akkervogels. Er ligt dan weinig voedsel op of ze zijn ontoegankelijk door de dichte vegetatie.

Toevallige situaties in de voorbije jaren leerden dat als dergelijke stoppels onbewerkt langer blijven liggen tijdens het broedseizoen, zich daar spontaan een structuurrijke plantengroei op ontwikkelt die heel wat akkervogels kan aantrekken. In de praktijk verdwenen dergelijke stoppels dan toch onder de ploeg, en daarmee de akkervogelnesten. Sinds de vroege jaren 2000 bestaat voor dergelijke graanstoppels een akkervogel-beheerovereenkomst in het Verenigd Koninkrijk1 en ook in Nederland wordt hiermee geëxperimenteerd.

Uit bovenstaande vaststellingen rees de vraag of we ook in Vlaanderen dergelijke stoppels niet ‘georganiseerd’ kunnen laten bestaan tot na het broedseizoen. In het VLM beheergebied voor akkervogels in Sint-Denijs (Zwevegem) werd in de periode 2021 – 2023 in kader van het West-Vlaamse PDPO-project ‘Vogelvriendelijk boeren’2 op beperkte schaal geëxperimenteerd met deze innovatieve akkervogelmaatregel, die we ‘vogelstoppels’ zijn gaan noemen. Dit betreft dus graanstoppels die na de oogst onbewerkt blijven liggen tot na het broedseizoen van het jaar nadien.

Lees in meer over deze proefopzet en de resultaten in dit onderzoeksrapport.

Met steun van

Deze studie werd uitgevoerd in het kader van het PDPO-project ‘Vogelvriendelijk Boeren’ en werd mogelijk gemaakt met steun van het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling.