Agroforestry 2025

Vertrekpunt is het gegeven dat er een wisselwerking nodig is tussen de ontwikkeling van innovatieve agroforestry-systemen op perceels- en bedrijfsniveau enerzijds en de ontwikkeling van innovatieve businessmodellen en arrangementen anderzijds. Anders gezegd, de ontwikkeling van beide moet samen gebeuren; we kunnen niet eerst een businessmodel ontwikkelen zonder te weten of landbouwers de producten en diensten die hierin ‘verhandeld’ zullen worden, willen en kunnen leveren en in welke mate. We kunnen ook niet eerst een agroforestry-systeem ontwikkelen op bedrijfsniveau, en dan pas werken aan een businessmodel om de producten en diensten die hieruit voortkomen te verhandelen. Dit project is dan ook zo opgebouwd dat ontwikkeling in wisselwerking kan gebeuren, aan de hand van participatieve veranderings- of innovatietrajecten die als rode draad doorheen het project lopen. Dit gebeurt in sterke interactie met landbouwers en andere actoren, die als projectambassadeurs een sturende rol opnemen. Het eindresultaat: het ontsluiten van het volledige potentieel van breed gedragen, efficiënte en rendabele agroforestry-systemen, in hun diverse vormen.

Als rode draad doorheen het project loopt de uitvoering van een set concrete, participatieve veranderingstrajecten onder de vorm van action labs (WP2), gericht op de opzet van breed gedragen en efficiënte AF-systemen, en op haalbare en rendabele financierings- en verdienmodellen. Bij de ontwikkeling en uitvoering van deze trajecten worden de diverse uitdagingen meegenomen en krijgt de zeer sterke interactie met landbouwers en andere spelers in de keten en omgeving een centrale plaats. Betrokken landbouwers zullen een actieve, sturende rol kunnen opnemen, en fungeren als projectambassadeurs. Dit werkpakket zal richtinggevend zijn voor alle andere projectactiviteiten. Volgende action labs worden uitgebouwd:

• Fruitbomen in AF
• Notenbomen in AF
• Houtproductie in AF
• Pomona community (coöperatief verdienmodel voor AF)
• Fruit-met-LEF (schoolmaaltijden gebaseerd op “LEF” model: Lokaal Ecologisch Fair)
• Silvopastorale AF (producten en diensten uit AF combinaties met dieren)
• Koolstofopslag als verdienmodel voor AF
• Alley cropping (bomenrijen in combinatie met akker- en tuinbouw)
• Voedselbossen

Op perceels- en bedrijfsniveau (WP3) wordt onderzocht hoe AF kan bijdragen aan veerkracht, welk management geschikt is en hoe het agroforestry- en bedrijfssysteem geoptimaliseerd kan worden. Zowel de boomcomponent (soort- en rassenkeuze, groei en kwaliteit) als de gewascomponent (nieuwe combinaties in agroforestry, aangepaste soorten- en variëteitenkeuze, aangepast beheer) worden onder de loep genomen. Nieuwe experimentele sites worden aangelegd. Ook vakkundig beheer van de boomstrook zal de nodige aandacht krijgen. Tot slot zoomen we in op de agro-ecologische impact op de natuurlijke omgeving, met bijzondere aandacht voor de betekenis van agroforestry voor klimaatmitigatie. Hiervoor bestuderen en begroten we het koolstofopslagpotentieel van AF in verschillende contexten en scenario’s, waarna geëvalueerd kan worden onder welke omstandigheden het potentieel van AF op vlak van mitigatie maximaal gerealiseerd kan worden.

Uitgebreide aandacht zal gaan naar ontwikkelingspaden voor AF in het economische en institutionele landschap (WP4). Er wordt ingezet op de evolutie naar een systeemaanpak op bedrijfsniveau, met aandacht voor product-specifieke ketenarrangementen en vermarktingssystemen. Actoren die een belangrijke katalyserende rol kunnen vervullen en hefbomen kunnen creëren, worden actief betrokken.

Omkaderend zetten we ook volop in op kennisverspreiding via communicatie, disseminatie en exploitatie (WP5).

Dit project is een vervolg op het project Agroforestry Vlaanderen.